W Sympozjum w Berlinie udział wzięło ponad 200 osób z całej Europy. Mając na uwadze zbliżające się wybory do Parlamentu Europejskiego, właściciele lasów i wysocy rangą politycy wezwali do zmiany kursu europejskiej polityki leśnej. Obejmuje to w szczególności uznanie praw właścicieli i zarządców lasów oraz uwzględnienie ich praw do różnych sposobów użytkowania lasów, jako integralnej części zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej.

Przewodniczący Niemieckiej Rady Gospodarki Leśnej - Pan Georg Schirmbeck otworzył wydarzenie stwierdzeniem:

"To właśnie zrównoważona gospodarka leśna w Niemczech i u naszych europejskich przyjaciół, prowadzona przez właścicieli, zarządców lasów i wysoko wykwalifikowanych leśników, którzy myślą w kategoriach przyszłych pokoleń sprawiło, że nasze ekosystemy są tak cenne i bogate w gatunki flory i fauny. My, leśnicy, możemy sprostać wyzwaniom związanym ze zmianami klimatu, ale wymaga to politycznego uznania i zrozumienia. Nieufność polityków, z jaką użytkownicy obszarów wiejskich (i leśnych) spotykają się w obecnym okresie legislacyjnym ze strony Parlamentu Europejskiego i w coraz większym stopniu - ze strony rządu niemieckiego, szkodzi nie tylko naszym lasom. Polityka, która prowadzi do paternalizmu i zaniedbywania obszarów wiejskich, szkodzi też spójności społecznej,  której obecnie potrzebujemy w Europie pilniej niż kiedykolwiek. Poszukajmy wspólnie na to sposobu!". Schirmbeck podkreślił, że przyjazne dla środowiska obchodzenie się z zasobami leśnymi oraz ich ochrona stanowią integralną część gospodarki leśnej. Debaty muszą być w przyszłości zobiektywizowane, a regulacje unijne powinny być przemyślane i rozpatrywane wspólnie z użytkownikami i zarządcami terenów leśnych.

Claudia Müller, sekretarz stanu w Niemieckim Federalnym Ministerstwie Żywności i Rolnictwa, powitała gości w centrum konferencyjnym Ministerstwa i przedstawiła przegląd działań w zakresie polityki leśnej na szczeblu federalnym. Broniła wdrożenia kontrowersyjnego rozporządzenie UE, które zabrania handlu surowcami i produktami powodującymi wylesianie i degradację lasów (EUDR) i nowelizacji federalnej ustawy o lasach, jako ważnej podstawy dla lasów dostosowanych do zmian klimatu i gospodarki leśnej zbliżonej do naturalnej. Wezwała do wspólnego, wzmocnionego zaangażowania na rzecz europejskiego leśnictwa: "Nasze lasy nie kończą się na granicach państwowych. Nasze wysiłki na rzecz ochrony lasów nie mogą zatem kończyć się na granicach państwowych. Z tego powodu europejskie podejście do ochrony lasów jest uzasadnione. Jednak decyzje UE dotyczące ochrony i adaptacji lasów muszą uwzględniać specyfikę regionalną, a przede wszystkim już istniejące rozwiązania na poziomie państw członkowskich".

Dr Wolfgang Burtscher, dyrektor generalny w  Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej, wyraźnie opowiedział się za zakotwiczeniem i wzmocnieniem leśnictwa w tym organie. Poinformował o ścisłym powiązaniu między rolnictwem, a leśnictwem. W samych Niemczech około 140 tys. gospodarzy rolnych jest jednocześnie właścicielami lasów, często małych i rozdrobnionych. Stanowi to około 25% prywatnej powierzchni leśnej. Burtscher podkreślił: "Zmiany klimatu i utrata różnorodności biologicznej są również wyzwaniami dla naszych lasów, którymi musimy się pilnie zająć. Nie możemy jednak zapominać o gospodarczym i społecznym znaczeniu lasów, zwłaszcza dla obszarów wiejskich. W związku z tym musimy zharmonizować aspekty ekologiczne, gospodarcze i społeczne”.

Następnie głos zabrał sekretarz stanu w węgierskim Ministerstwie Rolnictwa -dr Zsolta Feldman. Od lipca Węgry będą sprawować prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Feldman wyraził solidarność z obecnymi protestami na obszarach wiejskich w Niemczech i na Węgrzech, a w swoim przemówieniu nawiązał do sytuacji w sektorze leśnym. Podkreślił, że równowaga między zachowaniem świata, który stworzyliśmy, utrzymaniem konkurencyjności rolników i leśników oraz zabezpieczeniem zaopatrzenia UE w krajowe surowce wysokiej jakości nie może zostać zakłócona. "Rola lasów staje się coraz ważniejsza w naszym zmieniającym się świecie. W przeciwieństwie do wielu krajów na świecie, powierzchnia węgierskich lasów stale rośnie, dzięki węgierskiej polityce rozwoju. Własność lasów jest zapisana w naszej konstytucji jako skarb narodowy. Ponadto, w ciągu ostatnich czterech kadencji rząd wprowadził kilka programów mających na celu zwiększenie udziału lasów. Jestem przekonany, że dzięki współpracy i wspólnym wysiłkom między naszymi krajami i w ramach Unii Europejskiej, możemy nie tylko chronić tę wyjątkową przyrodę, ale także rozwijać ten zasób, tak aby jego ekologiczne, gospodarcze i rekreacyjne funkcje mogły przynieść korzyści również naszym dzieciom" - powiedział Feldman.

Norbert Totschnig, austriacki federalny Minister Rolnictwa, Leśnictwa, Regionów i Gospodarki Wodnej, podkreślił bliskie związki między leśnikami Niemiec i Austrii. W swoich uwagach na temat priorytetów w sektorze leśnym poinformował o sojuszu o nazwie "For Forest Group" zawartym między bogatymi w lasy krajami – tj. Finlandią, Szwecją, Słowenią i Austrią. Niemcy do niego jeszcze nie dołączyły. "Zielony Ład ma przyszłość tylko wtedy, gdy cele są wykonalne i realistyczne. Głównym celem musi być nadal aktywna gospodarka leśna. Zrównoważony rozwój w leśnictwie zawsze był naszą receptą na sukces i czyni nas konkurencyjnymi na arenie międzynarodowej. Jednocześnie chcemy wzmocnić wydajność sektora, ponieważ las to znacznie więcej niż pochłaniacz dwutlenku węgla. Przemysł leśny i drzewny oferuje alternatywne surowce dla sektora budowlanego i energetycznego, jest ważną siłą napędową dla atrakcyjnych obszarów wiejskich i zapewnia miejsca pracy. W samej Austrii około 320 tys. osób jest zatrudnionych w sektorze leśno-drzewnym. Przyszłe projekty UE, które będą ingerować w politykę leśną muszą uwzględniać specyfikę regionalną i utrzymywać cel zrównoważonego wzrostu gospodarczego" – powiedział Norbert Totschnig.

Następnie Sympozjum przybrało formę panelu dyskusyjnego, w którym udział wzięli politycy i czołowi przedstawiciele leśnictwa i ochrony przyrody. Dyskutowali na temat przyszłości „Zielonego Ładu” oraz ekonomicznej i politycznej potrzeby działań w przyszłości w tym zakresie.

Prof. dr Kai Niebert, prezes Niemieckiego Okręgu Ochrony Przyrody (DNR), wezwał do zapewnienia stabilnych warunków ramowych i zrównoważonego wykorzystania energii i zasobów materialnych w celu uczynienia lasów bardziej odpornymi na zmiany klimatu. "Europa musi nadal podążać ścieżką „Zielonego Ładu”, aby zachować i odbudować nasze ekosystemy leśne w obliczu zmian klimatu. Tylko nienaruszone (niezniszczone) ekosystemy oferują nam niezawodną podstawę dla życia i gospodarki. W tym celu potrzebujemy również stałych systemów zachęt finansowych, które w jeszcze większym stopniu uwzględniają usługi ekosystemowe lasów" - podkreślił prof. dr Niebert.

Przewodniczący Europejskiej Konfederacji Właścicieli Lasów (CEPF), Sven-Erik Hammar, podkreślił znaczenie odpowiedzialności poszczególnych krajów oraz zasady pomocniczości w ramach Unii Europejskiej na tle różnych uwarunkowań krajowych. "Lasy w UE są tak zróżnicowane, jak ich właściciele i praktyki zarządzania. Właściciele lasów najlepiej rozumieją złożoność zagadnienia. Dlatego ustalanie priorytetów z zakresie zarządzania gospodarką leśną powinno następować w oparciu o krajowe i regionalne zasady dotyczące leśnictwa. W polityce UE nie może być jednego sposobu działania dla wszystkich" - powiedział Hammar. W pozytywnym tonie podkreślił silną spójność grup interesów leśnych w UE.

Minister stanu ds. rozwoju regionalnego Saksonii Thomas Schmidt, który jest również członkiem Europejskiego Komitetu Regionów, podkreślił znaczenie wielofunkcyjnego leśnictwa, jako siły napędowej gospodarki i zatrudnienia na obszarach wiejskich. Ta siła musi być nadal wspierana. Ponadto stwierdził, że drewno pochodzące ze zrównoważonej gospodarki leśnej jest nowoczesnym, innowacyjnym, odnawialnym i przyjaznym dla klimatu materiałem budowlanym. "Musimy w jeszcze większym stopniu wykorzystywać surowiec drzewny w budownictwie, aby osiągnąć cele klimatyczne wyznaczone w Saksonii, Niemczech i UE. Dlatego też kilka lat temu uruchomiliśmy inicjatywę budownictwa drewnianego w Saksonii w celu nasilenia działań zmierzających do ochrony klimatu", podkreślił minister stanu Schmidt.

Jutta Paulus, posłanka do Parlamentu Europejskiego Partii Bündnis 90/Die Grünen (Zieloni), broniła unijnego prawa o odbudowie zasobów przyrody, które ma zostać przyjęte przez Parlament Europejski w najbliższej przyszłości. "Lasy są złożonymi i cennymi ekosystemami, podczas gdy plantacje drzew iglastych są co najwyżej dostawcami drewna. Nasza europejska gospodarka leśna musi pilnie stać się bardziej zrównoważona, jeśli chce przetrwać kryzys klimatyczny i kryzys bioróżnorodności" - stwierdziła.

Na koniec Przewodniczący Schirmbeck podziękował pomysłodawcom zorganizowania Sympozjum oraz wszystkim zgromadzonym gościom. Stwierdził, że o znaczeniu lasów i leśnictwa w Europie świadczy również udział ponad 200 ambasadorów, parlamentarzystów, naukowców i przedstawicieli administracji, leśnictwa i przemysłu drzewnego, którzy przybyli do Berlina z wielu krajów europejskich, aby wziąć udział w Sympozjum.

Schirmbeck podsumował wydarzenie następująco:
"Niemal każdego dnia aparat rządowy w Brukseli i Berlinie tworzy nowe biurokratyczne i czasami całkowicie absurdalne regulacje prawne. W tym samym czasie ważne wsparcie finansowe jest ograniczane w obliczu międzynarodowej konkurencji. Te niepożądane zmiany prowadzą do utraty miejsc pracy, szkodzą całej gospodarce i dzielą społeczeństwo. Potrzebujemy moratorium na kolejne obciążenia obszarów wiejskich, jako kluczowego filaru ważnej polityki reform w Europie i Niemczech. To darmowy pakiet wspomagania koniunktury dla całego łańcucha wartości!"

Sympozjum UE organizowane przez Niemiecką Radę Gospodarki Leśnej odbywa się corocznie w celu pogłębienia wspólnego dialogu na temat zrównoważonej gospodarki leśnej w krajach europejskich oraz omówienia najistotniejszych trendów politycznych dotyczących leśnictwa.

Opracowano na podstawie komunikatu prasowego Niemieckiej Rady Gospodarki Leśnej z dnia 18 stycznia 2024 r. (tłumaczenie: Mikołaj Ziemblicki, Bogdan Witkowski).

Wspomnieć należy, że w trakcie Sympozjum, w imieniu Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych wystąpiła p. Marta Nurczyńska-Dałek, przekazując podziękowania za zaproszenie i podkreślając znaczenie podejmowanych podczas spotkania kwestii: „Lasy i leśnictwo w Europie stają dziś przed poważnymi wyzwaniami  związanymi ze zmianami klimatu, potrzebą zachowania trwałości lasów i ochroną bioróżnorodności. Zmieniają się także oczekiwania społeczne wobec lasów. Wszystko to musi być uwzględnione w podejściu do nowoczesnej gospodarki leśnej i oznacza konieczność planowania i podejmowania działań adaptacyjnych w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę i doświadczenie europejskich leśników. Dzięki takim działaniom możliwe będzie utrzymanie zdrowych, odpornych, trwałych i stabilnych ekosystemów leśnych.” – stwierdziła. Jednocześnie zadeklarowała otwartość Dyrektora Generalnego LP i zwróciła uwagę na konieczność współpracy na różnych poziomach: „Ważne jest dla nas, aby pozostać w dialogu, współpracować, wymieniać  się doświadczeniami, słuchać siebie nawzajem, poszukiwać wspólnych rozwiązań, zarówno w międzynarodowym gronie leśników, jak i w dialogu ze społeczeństwem, różnymi grupami interesariuszy i politykami” – dodała, a słowa te można śmiało uznać za trafne podsumowanie Sympozjum.

1. Dotychczasowy dorobek nauki i praktyki leśnej, a także polska struktura własnościowa Lasów Państwowych upoważniają do stwierdzenia, że realizowany od ponad 30 lat model leśnictwa wielofunkcyjnego jest optymalną formą aktywnej ochrony różnorodności biologicznej, zaspokajania potrzeb gospodarczych i społecznych oraz gwarantem realizacji ambitnej koncepcji Europejskiego Zielonego Ładu. Z uwagi na zmieniające się warunki klimatyczne, model ten powinien być doskonalony, a wprowadzane modyfikacje powinny uwzględniać najnowsze osiągnięcia nauki i doświadczenie praktyki leśnej oraz głos społeczeństwa obywatelskiego.

2. Społeczna własność Lasów Państwowych w Polsce powinna zostać na trwałe wpisana do Konstytucji RP, co ostatecznie zapewni im ochronę przed potencjalnymi zmianami właścicielskimi i grami politycznymi.

3. Istnieje potrzeba podjęcia prac nad nową ustawą o lasach, która w momencie jej uchwalenia w 1991 roku była nowatorskim aktem prawnym, zmieniającym filozofię i dotychczasowe cele leśnictwa. Ustawa ta wymaga obecnie zmian i dostosowania do aktualnego postrzegania przyrodniczych, społecznych i gospodarczych funkcji lasu, a także skutków aktualnych i prognozowanych zmian klimatycznych.

4. Konieczne jest opracowanie nowej Polityki Leśnej Państwa, odpowiadającej na aktualne uwarunkowania i wyzwania, a w następnej kolejności powrót do realizacji Narodowego Programu Leśnego definiującego ogólne kierunki zarządzania lasami.

5. W celu ustabilizowania i uspołecznienia procesu zarządzania Lasami Państwowymi proponuje się utworzenie Rady Lasów Państwowych, której to powołanie powinna uwzględniać nowa ustawa o lasach. Do kompetencji tej Rady, pełniącej funkcje nadzorcze nad LP, złożonej z interesariuszy powoływanych w sposób rotacyjny, zapewniający polityczną niezależność, należeć powinny: wyłanianie kandydatury dyrektora generalnego LP, określanie bieżącej polityki LP, przyjmowanie planów finansowo-gospodarczych oraz udzielanie corocznego absolutorium dyrektorowi generalnemu.

6. Nowelizacja zasad i instrukcji regulujących gospodarkę leśną powinna odpowiadać na współczesne wyzwania i potrzeby ochrony przyrody z racjonalnym, uzasadnionym społecznie i gospodarczo, użytkowaniem lasu. Dokumenty te powinny być poddane konsultacji w formie wynikającej z zapisów nowej ustawy o lasach.

7. W celu uspołecznienia procesów decyzyjnych związanych z leśnictwem i ochroną przyrody w lasach publicznych należy utworzyć Radę Dialogu Społecznego ds. leśnictwa przy właściwym ministrze, która stanowiłaby szerokie forum dyskusji.

8. Niezbędne jest sprofesjonalizowanie i zintensyfikowanie udziału przedstawicieli reprezentujących interesy Polski i polskiej przyrody, także w zakresie leśnictwa, w organach Unii Europejskiej oraz w innych organizacjach międzynarodowych. Niedostateczne i nieskoordynowane uczestnictwo polskich przedstawicieli w tych organach w trakcie tworzenia strategii ochrony i użytkowania zasobów przyrody, w tym lasów, powoduje nieuwzględnienie w tych dokumentach polskich uwarunkowań dających szanse na bardziej skuteczne osiąganie celów tych regulacji.

9. Istnieje potrzeba utworzenia nowych obszarów chronionych oraz ewentualnego powiększenia już istniejących, z uwzględnieniem przesłanek przyrodniczych, gospodarczych, naukowych i społecznych. Tworzenie lub powiększanie istniejących obszarów chronionych powinno wynikać z Polityki Ekologicznej Państwa. Lasy Państwowe powinny aktywnie uczestniczyć w procesie tworzenia tych obszarów.

10. Należy doskonalić mechanizmy stymulujące racjonalne gospodarowanie lasami niepaństwowymi, a ich ewentualne włączenie do systemu ochrony przyrody powinno wiązać się z rekompensatami za utracone korzyści. Polityka Leśna Państwa i Narodowy Program Leśny muszą dotyczyć lasów wszystkich form własności.

11. Istnieje potrzeba opracowania nowej polityki naukowej i kierunków badań w zakresie nauk leśnych, w szczególności tych związanych z wpływem obecnych i przewidywanych zmian klimatycznych na ekosystemy leśne. Badania te powinna mieć trwałe finansowanie zarówno z budżetu Państwa jak i ze środków Lasów Państwowych.

12. Różnicowanie funkcji lasu powinno odbywać się na kilku szczeblach planowania począwszy od określenia leśnych obszarów funkcjonalnych o zróżnicowanych funkcjach dominujących. Planowanie to powinno poprzedzać opracowywanie planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa.

13. Podstawowym dokumentem prowadzenia gospodarki leśnej przez nadleśnictwa powinien nadal być 10-letni plan urządzenia lasu, uwzględniający tempo zmieniających się warunków środowiskowych, coraz lepsze rozpoznanie bogactwa przyrodniczego i rosnące oczekiwania społeczne co do funkcji rekreacyjnych i turystycznych, a także możliwości produkcyjne lasów.

14. Plan urządzenia lasu winien podlegać formalnym konsultacjom,  także w ramach tzw. dialogu społecznego, z wykorzystaniem Zespołu Lokalnej Współpracy powoływanego na czas jego tworzenia. Tak uzgodniony PUL, po zatwierdzeniu przez ministra, powinien stanowić trwały i niekwestionowany już fundament działalności nadleśnictwa w całym okresie jego obowiązywania.

15. Lasy Państwowe, gospodarujące majątkiem Skarbu Państwa, czyli całego Narodu, musi cechować transparentność i przejrzystość w działaniu, w szczególności w zakresie finansów, wielkości pozyskania, sprzedaży drewna i polityki cenowej oraz zasad kontraktowania usług leśnych.

16. Dotychczasowy brak skodyfikowanej polityki personalnej w Lasach Państwowych umożliwia podejmowanie decyzji kadrowych, nieopartych na kompetencjach, wykształceniu i doświadczeniu zawodowym, a jedynie na podstawie przynależności partyjnej lub związkowej. Powoduje to utratę zaufania społeczeństwa do Lasów Państwowych i leśników oraz wpływa demoralizująco na pracowników.

17. Należy zrewidować decyzje kadrowe podjęte w szczególności na przestrzeni ośmiu ostatnich lat i poddać ocenie kompetencje kadry kierowniczej w LP powołanej w oparciu o partyjne lub związkowe rekomendacje, a następnie opracować i wdrożyć nową politykę personalną, uwzględniającą w szczególności: ścieżki awansów (rozwoju), zasady naboru pracowników, kryteria awansowania i odwoływania, nadawania i obniżania stopni zawodowych, zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych, nowoczesne systemy wynagradzania oraz oceny pracowników.

18. Należy przywrócić, zgodnie z obowiązującą ustawą o lasach, kompetencje poszczególnym szczeblom zarządzania, a zwłaszcza nadleśniczym.

19. Edukacja pracowników LP w zakresie komunikacji społecznej i relacji z podmiotami zewnętrznymi powinna być procesem ciągłym.

20. W celu odbudowy zaufania do instytucji Lasy Państwowe oraz samych leśników należy wypracować i wdrożyć nową, profesjonalną politykę informacyjną, opartą w głównej mierze na zasadzie transparentności działań.

21. Konieczne są kompleksowe działania informacyjno-edukacyjne dotyczące zasad prowadzenia wielofunkcyjnej, zrównoważonej gospodarki leśnej oraz wykorzystywania i promocji drewna jako ważnego elementu realizacji koncepcji Europejskiego Zielonego Ładu.

22. Pilną potrzebą jest określenie stabilnych i trwałych zasad współpracy Lasów Państwowych z sektorem drzewnym oraz sektorem usług leśnych.

23. Należy powrócić do katalogu celów i przestrzegania transparentności przepływów środków finansowych w Lasach Państwowych.

24. Zwracamy uwagę na niedocenianą i pomijaną rolę zadrzewień w kształtowaniu krajobrazu i środowiska. Lasy Państwowe wraz z samorządami winny być inicjatorem tych działań i czynnie uczestniczyć w tym procesie.

25. Istnieje potrzeba rozliczenia realizacji „Wizji działań na rzecz rozwoju Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe”.

W spotkaniu udział wzięli: 

1. dr inż. Janusz Dawidziuk - przewodniczący Zarządu Głównego PTL, dyrektor Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej 
2. mgr inż. Jerzy Flisykowski -  przewodniczący Oddziału Wielkopolskiego PTL
3. dr inż. Wojciech Gil -  sekretarz Zarządu Głównego PTL
4. mgr inż. Grzegorz Godlewski - emerytowany nadleśniczy
5. prof. dr hab. Dariusz J. Gwiazdowicz - profesor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
6. dr inż. Jędrzej Kasprzak - Stowarzyszenie Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce
7. dr inż. Antoni Kostka - Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze
8. dr inż. Kazimierz Szabla - emerytowany dyrektor regionalny Lasów Państwowych, przewodniczący Komisji Polityki Leśnej ZG PTL
9. dr Andrzej Talarczyk - dyrektor ds. badań i rozwoju Taxus IT, ekspert Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ 
10. dr inż. Janusz Zaleski -  b. wiceminister środowiska, b. zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych

1. Uważamy, że wielofunkcyjne leśnictwo, uwzględniające potrzeby społeczne, przyrodnicze, gospodarcze, nie utraciło racji bytu i powinno ulegać modyfikacji w oparciu o doświadczenia nauki i praktyki leśnej, z uwzględnieniem głosu społeczeństwa i opinii ekspertów.
2. Głównym zadaniem dzisiaj jest sformułowanie - w wyniku szerokiej dyskusji angażującej wszystkich interesariuszy - społecznego kontraktu dla lasów na szczeblu krajowym, określającego główne zasady i priorytety w zarządzaniu lasami.
3. Konieczne jest opracowanie i nowej polityki leśnej państwa, odpowiadającej na aktualne uwarunkowania i wyzwania, a w następnej kolejności narodowego programu leśnego definiującego ogólne kierunki zarządzania lasami.
4. Należy powołać Radę Dialogu Społecznego ds. Lasów (np. przy Ministrze Klimatu i Środowiska lub przy sejmie), która stanowiłaby forum dyskusji społecznej w sprawach dotyczących lasów.
5. Różnicowanie funkcji lasu powinno odbywać się na kilku szczeblach planowania począwszy od określenia leśnych obszarów funkcjonalnych o zróżnicowanych funkcjach dominujących.
6. Uważamy, że istnieje potrzeba tworzenia nowych obszarów chronionych, na terenach cennych przyrodniczo, z uwzględnieniem przesłanek naukowych i społecznych. Wielkość i proces poszerzania obszarów chronionych na terenie lasów państwowych powinien wynikać z kontraktu społecznego zawartego na poziomie centralnym i lokalnym.  
7. Sposób i poziom użytkowania lasów publicznych powinien wynikać z kontraktu społecznego. 
8. Należy niezwłocznie przygotować wariantowe scenariusze przewidujące potencjalne konsekwencje dla polskich lasów wdrożenia prawodawstwa i polityki UE w obszarze ochrony bioróżnorodności i klimatu. Scenariusze te należy pogłębić o analizy skutków przyrodniczych, gospodarczych i społecznych.  Niezbędne jest sprofesjonalizowanie i zintensyfikowanie udziału przedstawicieli reprezentujących interesy Polski w zakresie leśnictwa w ciałach Unii Europejskiej i organizacjach międzynarodowych.
9. Należy promować kaskadowe wykorzystanie drewna i przeciwdziałać spalaniu pełnowartościowego surowca.
10. Należy doskonalić mechanizmy stymulujące racjonalne gospodarowanie lasami niepaństwowymi. Polityka leśna państwa i narodowy program leśny powinny dotyczyć lasów wszystkich form własności. 
11. Należy opracować prawnofinansowe mechanizmy zarządzania obszarami i gatunkami chronionymi na obszarze LP .  

1. Należy prawnie odpolitycznić politykę kadrową w Lasach Państwowych i wprowadzić również na prawnych zasadach profesjonalne ścieżki awansów kadrowych.  
2. Należy rozszerzyć centralny poziom decyzyjny o organ administracyjno-społeczny, Radę Lasów Państwowych, która będzie pełniła funkcje nadzorcze nad LP, złożoną z interesariuszy, powoływaną w sposób rotacyjny, zapewniający polityczną niezależność, obdarzoną, między innym, kompetencjami: powoływania dyrektora generalnego LP, określania bieżącej polityki LP, przyjmowania planów finansowo-gospodarczych, udzielania corocznego absolutorium dyrektorowi generalnemu, określania jaka część zysku PGL LP powinna być przeznaczone na cele ochrony przyrody. 
3. Należy zdecentralizować decyzje na poziom wykonawczy, przywrócić kompetencje poszczególnym szczeblom zarządzania – a zwłaszcza nadleśniczym – zgodnie z ustawą o lasach. 
4. Należy jasno zapisać w prawie zamknięty katalog celów i transparentność przepływu środków finansowych w Lasach Państwowych.  
5. Pilną potrzebą jest wypracowanie stabilnych długookresowych zasad współpracy LP z sektorem leśno-drzewnym i sektorem usług leśnych.  
6. Należy wprowadzić profesjonalny system prowadzenia konsultacji społecznych na poziomie PUL. 
7. Należy wypracować i wdrożyć profesjonalne zasady polityki informacyjnej, opartej na transparentności działań, kierunków zmian i odbudowy zaufania do instytucji LP i leśników.  
8. Funkcjonowanie LP wymaga dalszej optymalizacji wydajności, rozwoju technologicznego i automatyzacji działania. Stworzyłoby to możliwości wzrostu cen usług leśnych, obniżek cen drewna.  
9. Lasy Państwowe, gospodarujące majątkiem Narodu, cechować winna transparentność i przejrzystość w działaniu, w szczególności w zakresie finansów, wielkości pozyskania, sprzedaży drewna i polityki cenowej, oraz kontraktowania usług leśnych.
10. Edukacja pracowników LP w zakresie komunikacji społecznej, relacji z zewnętrznymi podmiotami i obywatelami winna być procesem ciągłym.
11. Konieczne są kompleksowe działania informacyjno-edukacyjne dotyczące zasad prowadzenia zrównoważonej gospodarki leśnej oraz wykorzystywania i promocji drewna jako odnawialnego ekologicznego surowca.