2. Obserwacje poczynione podczas wizyt w pięciu towarzystwach leśnych

Edukacja przyrodniczo-leśna jest przez partnerów naszego projektu prowadzona za każdym razem w inny, oryginalny sposób. Wynika to zarówno z warunków przyrodniczych i społecznych, stosunków własnościowych, historii i organizacji leśnictwa, jak też ze sposobu funkcjonowania i roli poszczególnych towarzystw leśnych, które nas przyjmowały.

Austriackie Towarzystwo Leśne

Delegacja w składzie: Mikołaj Ziemblicki, Agnieszka Kubiak-Szafkowska i Włodzimierz Pamfil, przebywała w Austrii w dniach 13-15.09.2021.

Lesistość tego kraju wynosi 47%, a udział lasów prywatnych - 80%.

Austriackie Towarzystwo Leśne, istniejące od 1882 roku, liczy obecnie około 4400 członków. Jest członkiem wielu organizacji europejskich i dynamicznie rozwija kontakty międzynarodowe. Jest też wszechstronnie zaangażowane w edukację przyrodniczo-leśną dorosłych. Jest ona prowadzona przez Austriackie Towarzystwo Leśne zarówno samodzielnie, jak też przy współudziale innych towarzystw i uprawnionych do tego instytucji. Poniżej kilka przykładów.

1. ATL uczestniczy m. in. w projekcie: „Spotkanie lasu ze szkołą”, którego efektem jest bardzo interesująca platforma internetowa (www.waldtrifftschule.at) poświęcona różnorodnej tematyce leśnej.
2. ATL wraz z Austriackim Towarzystwem Właścicieli Leśnych (dla którego ATL jest organizacją patronacką) stworzyło projekt, częściowo dofinansowany z funduszy UE,  polegający na produkcji oraz dystrybucji gier i zabaw technicznych, wykorzystywanych w edukacji leśnej.
3. Atrakcyjnym projektem jest również, przygotowany we współpracy z Austriackim Instytutem Badawczym Leśnictwa, cykl filmów edukacyjnych dla dorosłych pod nazwą: „Günther odziedziczył las”, dostępnych m.in. w aplikacji YouTube. Poszczególne, zwięzłe i dowcipne odcinki tego cyklu, przybliżają praktyczne aspekty gospodarki leśnej.

Czeskie Towarzystwo Leśne

Delegacja w składzie: Wiesław Chmielewski, Barbara Rymaszewska i Artur Sawicki, przebywała w Czechach w dniach 21-23.07.2022.

Lesistość tego kraju wynosi 33%, a udział lasów publicznych sięga 77%.

Czeskie Towarzystwo Leśne (CTL), liczące obecnie około 2000 członków, powstało 23.02.1990 roku, nawiązując do tradycji Związku Leśników Czechosłowackich (założonego w 1922 roku) i Czechosłowackiego Naukowego Towarzystwa Leśnego (powołanego w 1956 roku). CTL jest uznawane za główną organizację, reprezentującą interesy leśników w tym kraju. Jest też członkiem Związku Leśników Europejskich.

Edukacja przyrodniczo-leśna (leśna pedagogika) jest prowadzona w Czechach głównie przez administrację leśną, jednak aktywność edukacyjna CTL znacznie przewyższa zaangażowanie PTL w tej dziedzinie. Oryginalnymi formami tej edukacji, które mogły by nas zainteresować są między innymi:

1. Organizowanie na terenie całych Czech „Wieczorów Leśnych”. Na tych spotkaniach przekazywana jest społeczeństwu rzetelna wiedza na temat znaczenia lasów oraz ochrony przyrody i krajobrazu, a w tym kontekście także gospodarki leśnej.
2. Wiosną każdego roku, na targach leśnych „Silva Regina” w Brnie, swoje stoisko ma też CTL, prezentując tam między innymi własne wydawnictwa oraz gry, zawierające treści o tematyce przyrodniczo-leśnej.
3. CTL publikuje od szeregu lat (we współpracy z zespołem ,,Troubaci”)  profesjonalnie zrobione muzyczne filmiki, które dowcipnie i „śpiewająco” promują ochronę przyrody oraz gospodarkę leśną. Należy przyznać, że jest to oryginalna i zapewne skuteczna forma edukacji przyrodniczo-leśnej.

Islandzkie Towarzystwo Leśne

Delegacja w składzie: Janusz Dawidziuk, Łukasz Grupiński, Jakub Siedlecki i Rafał Cieślak (lider delegacji), przebywała w Islandii w dniach 27.09.-1.10.2022.

Jeszcze około tysiąc lat temu 25% powierzchni wyspy było zalesione. Od tego czasu  lesistość ta stale spadała, osiągając w XIX wieku mniej niż 1%. Od końca XIX wieku podejmowane są wysiłki na rzecz stopniowego zwiększania lesistości Islandii, która obecnie wynosi około 2%.

Islandzkie Towarzystwo Leśne, które powstało w 1930 roku, liczy obecnie około 7000 członków. Jest ono członkiem kilku leśnych towarzystw i instytucji europejskich. W zasadzie cała działalność Towarzystwa w jakiś sposób nakierowana jest na ponowne uświadomienie społeczeństwu ogromnej roli lasów i pilnej potrzeby ich przywracania, ma zatem wydźwięk edukacyjny. Poniżej szereg przykładów tej działalności.

1. ITL prowadzi (w kilku językach) ciekawą stronę internetową, zawierającą m. in. informuje o wszystkich bieżących akcjach i wydarzeniach związanych z lasem i przyrodą. O najnowszych wydarzeniach Towarzystwo informuje również w mediach społecznościowych.
2. ITL organizuje (samodzielnie lub we współpracy z partnerami) liczne spotkania i konferencje m. in na temat znaczenia lasów dla zdrowia publicznego, czy też na temat lasów miejskich i  znaczenia lasów dla krajobrazu przyrodniczego. Mają one często charakter otwarty i cieszą się dużą popularnością.
3. W celu popularyzacji roli lasów, ITL organizuje lub firmuje m. in. takie projekty, jak: Las Przyjaźni (w którym celebryci z całego świata sadzą drzewa) czy Wolontariat (zarówno dla lokalnych mieszkańców, jak i gości z zagranicy, którym powierza się różnego rodzaju przedsięwzięcia, takie jak: zalesienia, pielęgnację upraw czy zakładanie obiektów rekreacyjnych - realizowane najczęściej  wraz z lokalnymi towarzystwami leśnymi).
4. Od wielu lat w okresie Świąt Bożego Narodzenia ITL organizuje też sprzedaż choinek, połączoną z piknikami rodzinnymi, dzięki czemu pozyskuje sympatyków leśnictwa oraz swojej działalności.

Litewskie Towarzystwo Leśne

Delegacja w składzie: Marek Ksepko, Marek Masłowski i Cezary Świstak, przebywała na Litwie w dniach 20-22.10.2021.

Lesistość tego kraju wynosi 33%. Obecnie niemal połowa litewskich lasów jest niepaństwowa, a należą one do ponad 250 tys. osób fizycznych i prawnych, w tym do dużych europejskich inwestorów (zwłaszcza IKEA).

Litewskie Towarzystwo Leśne (LTL) liczy obecnie około 1000 członków. Aktualne przeobrażenia litewskiego leśnictwa niekorzystnie wpływają zarówno na kondycję, jak i rolę Litewskiego Towarzystwa Leśnego, a tym samym na jego aktywność w zakresie edukacji przyrodniczo-leśnej.

Bezpośrednie zaangażowanie LTL w organizację edukacji przyrodniczo-leśnej jest ograniczone i przez to mało dla nas inspirujące. Polega ono głównie na realizacji działań z tego zakresu przez pracowników nadleśnictw i parków narodowych, będących jednocześnie członkami LTL. Ponadto LTL podejmuje współpracę w dziedzinie edukacji przyrodniczo-leśnej z innymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się leśnictwem i ochroną przyrody.

Norweskie Towarzystwo Leśne

Delegacja w składzie: Marek Ksepko, Marek Masłowski i Cezary Świstak, przebywała w Norwegii w dniach 15-19.05.2022.

Lesistość tego kraju wynosi ponad 33%, a udział lasów prywatnych sięga 80%. Lasy i leśnictwo mają duże znaczenie nie tylko gospodarcze ale odgrywają także bardzo istotną rolę w kulturze norweskiego społeczeństwa.

Norweskie Towarzystwo Leśne (NTL), które powstało w 1898 roku, liczy obecnie około 9000 członków, rekrutujących się głównie spośród prywatnych właścicieli leśnych. Pomimo istotnych różnic, w podstawowych kwestiach (leśnictwo wielofunkcyjne, promowanie drewna) leśnicy polscy i norwescy są jednak zgodni. Również w edukacji przyrodniczo-leśnej można znaleźć dużo podobieństw, niemniej występują tu również oryginalne formy działalności, które mogą być dla nas inspirujące.

1. NTL wraz z lokalnymi stowarzyszeniami leśników organizuje od lat tzw. „Leśne dni tematyczne”. Podczas tych wydarzeń, organizowanych na terenie całego kraju, kładzie się nacisk m. in. na funkcjonowanie zrównoważonego leśnictwa, technologię operacji leśnych, bioenergię, wiązanie węgla i różnorodność biologiczną.
2. Interesująco przedstawia się też aktywność NTL dotycząca promocji drewna. Organizowane są liczne wydarzenia, w trakcie których zwiedzający (najczęściej całe rodziny) mogą między innymi samodzielnie budować różne drewniane konstrukcje.
3. Ważnym aspektem praktycznej edukacji są też organizowane co roku przez NTL wiosenne akcje sadzenia drzew, w których bierze udział bardzo dużo osób, zarówno młodzieży jak i dorosłych.

3. Zalecenia dla Polskiego Towarzystwa Leśnego

W porównaniu z innymi krajami, edukacja przyrodniczo-leśna w Polsce jest dobrze zorganizowana i prowadzona. Jednak w związku z tym, że realizowana jest przede wszystkim przez struktury administracji leśnej, aktywność Polskiego Towarzystwa Leśnego w tym zakresie, w porównaniu z większością wizytowanych europejskich towarzystw leśnych jest stosunkowo niewielka. W związku z tym, na podstawie obserwacji przeprowadzonych w partnerskich towarzystwach leśnych, nasuwają się następujące zalecenia:

1. PTL mógłby bardziej aktywnie włączyć się w proces edukacji przyrodniczo-leśnej dorosłych, wykorzystując m. in. zaobserwowane u wizytowanych europejskich towarzystw leśnych, interesujące formy działalności w tym zakresie.
2. Należy zauważyć, że powyżej sugerowana aktywność  mogłaby być jednocześnie dobrze wykorzystana do promocji nie tylko przyrody i leśnictwa jako takiego, ale też samego Towarzystwa,  dzięki czemu poszerzyłyby się zapewne możliwości pozyskiwania środków na jego statutową działalność.
3. PTL mógłby podejmować w tej dziedzinie zarówno samodzielne działania, jak też współpracować i dzielić się inspirującymi pomysłami z innymi organizacjami i instytucjami (także zagranicznymi), zaangażowanymi w edukację przyrodniczo-leśną.
4. W celu sprawniejszego prowadzenia i koordynowania przez PTL działalności w dziedzinie edukacji przyrodniczo-leśnej, warto byłoby rozważyć powołanie Komisji ds. Edukacji Przyrodniczo-Leśnej lub przynajmniej sekcji ds. Edukacji Przyrodniczo-Leśnej przy Komisji Komunikacji Społecznej PTL.

                                                                                     Jerzy Modrzyński
21.02.2023

1. 1. Ciekawym sposobem wyjścia CTL do szeroko pojętego społeczeństwa i edukowania go są ,,Wieczory Leśne” organizowane na terenie całych Czech, między innymi w siedzibie CTL w Pradze przy Moście Karola, w Hradec Kralove, Jabloncu nad Nissou, Hranicach i wielu innych miejscowościach. Na tych spotkaniach odbywa się edukacja społeczeństwa na temat znaczenia lasów oraz ochrony przyrody i krajobrazu, w kontekście gospodarki leśnej.
2. Na początku kwietnia co roku odbywa się akcja ,,Posprzątamy Czeską Republikę”, w której uczestniczy również CTL. W ubiegłym roku wydało ono z tej okazji (we współpracy z zespołem ,,Troubaci”) wideoklip promujący tę akcję.
3. Trzeba tutaj wspomnieć że nie jest to pierwszy wideoklip CTL ale ugruntowana już tradycja. Dowcipne, profesjonalnie zrobione muzyczne filmiki, które „śpiewająco” promują ochronę przyrody oraz gospodarkę leśną można znaleźć pod linkiem: https://www.youtube.com/@trubacimarkazini6734.
4. Wiosną każdego roku, na targach leśnych Silva Regina w Brnie, swoje stoisko ma też CTL, prezentując tam swoją działalność, tradycję a także aspekty edukacyjne w postaci popularnych wydawnictw i gier edukacyjnych oraz gadżetów z logiem i hasłem CTL. Upominki w postaci podkoszulek, termosów, latarek, kubków, długopisów, breloczków można włożyć w papierową lub lnianą torbę z logiem i hasłem CTL.
5. CTL bierze też udział w międzynarodowym konkursie dla dzieci i młodzieży (YPEF) organizowanym w dziesięciu krajach, którego celem jest poprawa świadomości zarówno ludzi młodych, jak i całego społeczeństwa w zakresie roli i znaczenia lasów oraz gospodarki leśnej.
6. Celom edukacji przyrodniczo-leśnej służą też różnego rodzaju wydawnictwa, firmowane przez CTL. Są to między innymi monografie  (w rodzaju: ,,Cesky a Moravsky Les”), kalendarze, foldery, notatniki i inne drobne wydawnictwa z logo i hasłem CTL.  

1. Ważnym aspektem edukacji przyrodniczo-leśnej jest działalność wydawnicza Islandzkiego Towarzystwa Leśnego. Wydaje ono przede wszystkim Forest Journal (dawniej Annual Publication of the Icelandic Forestry Association), który jest jedynym fachowym czasopismem poświęconym leśnictwu w Islandii. Od 1992 roku wydaje również gazetę Laufblaðið, w której zamieszczane są wiadomości o ważniejszych wydarzeniach w życiu stowarzyszeń leśnych, jak i ogólnie w islandzkim leśnictwie. Ponadto wydawane są przy różnych okazjach liczne broszury, foldery czy plakaty, promujące wydarzenia związane z leśnictwem.
2. Islandzkie Towarzystwo Leśne prowadzi ciekawą stronę internetową (w kilku językach, w tym po polsku, ponieważ Polacy stanowią znaczną część islandzkiego społeczeństwa). Na stronie tej dostępne są publikacje dotyczące islandzkiego leśnictwa i działalności Towarzystwa, począwszy od 1930 roku. Poza tym informuje ona o wszystkich bieżących akcjach i wydarzeniach. O najnowszych wydarzeniach Towarzystwo informuje również na bieżąco w mediach społecznościowych.
3. Dysponując poważną bazą szkoleniową i ośrodkami edukacyjnymi, Islandzkie Towarzystwo Leśnictwa organizuje (samodzielnie lub we współpracy z partnerami) liczne spotkania i konferencje, takie jak: spotkania Europejskiej Sieci Towarzystw Leśnych; konferencje na temat znaczenia lasów dla zdrowia publicznego w Islandii, czy też konferencje na temat krajobrazu, lasów miejskich i życia na świeżym powietrzu. Mają one często charakter otwarty (na żywo lub on line) i cieszą się dużą popularnością.
4. Członkowie Towarzystwa uczestniczą też w licznych spotkaniach i konferencjach zagranicznych. Ponadto ITL corocznie organizuje  grupowe wyjazdy dla swoich członków, nie tylko do krajów europejskich ale również do Kanady i USA. Służą one zarówno zdobywaniu wiedzy i wymianie doświadczeń z zakresu leśnictwa, jak też nawiązywaniu kontaktów i współpracy z partnerami zagranicznymi. Doświadczenia zagraniczne stanowią źródło inspiracji m. in. dla edukacyjnej działalności Towarzystwa.
5. Z punktu widzenia edukacji przyrodniczo-leśnej jednym z ważniejszych projektów ITL (wspieranym przez licznych sponsorów i lokalne samorządy) jest Otwarty Las. Jego celem jest udostępnienie obszarów leśnych, szlaków turystycznych i ścieżek dydaktycznych, zarządzanych przez lokalne stowarzyszenia leśne. Dzięki projektowi stwarza się społeczeństwu możliwość zdrowej aktywności na świeżym powietrzu, a jednocześnie szerzona jest edukacja na temat środowiska naturalnego, fauny i flory oraz historii i znaczenia lasów.
6. W celu popularyzacji znaczenia lasów i zalesień, Islandzkie Towarzystwo Leśne organizuje lub firmuje m. in. następujące projekty:

• Lasy Stulecia, mający na celu posadzenie jednego drzewa dla każdego Islandczyka.
• Las Przyjaźni, w którym celebryci z całego świata (w tym liczni szefowie państw i przedstawiciele obcych krajów i organizacji międzynarodowych) sadzą drzewa.
• Młodzieżowy Fundusz Uprawy Ziemi, dzięki któremu każdego roku od siedmiu do ośmiu tysięcy uczniów szkół podstawowych (z około stu szkół w całym kraju) sadzi drzewa.
• Wolontariat. Od szeregu lat IFA  przyjmuje zagranicznych wolontariuszy, którym powierza się wszelkiego rodzaju przedsięwzięcia, realizowane z różnymi partnerami, najczęściej lokalnymi towarzystwami leśnymi. Są to m. in. małe lub średnie projekty zalesień, których głównym celem jest zapewnienie terenów rekreacyjnych dla miejscowej ludności oraz wzbogacenie różnorodności biologicznej.

7. IFA  co roku nominuje Drzewo Roku. Nominacja ta (poparta odpowiednimi publikacjami) ma na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej na  pracę wykonywaną w całym kraju na rzecz lasów oraz wskazanie wartości kulturowej poszczególnych drzew.
8. Od bardzo wielu lat w okresie Świąt Bożego Narodzenia Towarzystwo organizuje sprzedaż choinek połączoną z piknikiem rodzinnym. Dzięki temu pozyskuje sympatyków zalesień i leśnictwa oraz swojej działalności.

1. Ważnym aspektem działalności  edukacyjnej jest wydawanie przez NTL dwóch czasopism: miesięcznika „Norsk Skogsbruk” (Norweskie Leśnictwo) oraz kwartalnego biuletynu „Skog og Miljø” (Las i Środowisko). Towarzystwo upowszechnia w nich bieżące informacje i aktualną wiedzę o gospodarce leśnej i środowisku przyrodniczym, m in. na temat zmian klimatycznych, wiązania dwutlenku węgla, czy znaczenia lasu dla zdrowia publicznego. Wydaje też publikacje instruktażowe i foldery. Wydawnictwa te są adresowane głównie do dorosłych.
2. Norweskie Towarzystwo Leśne (we współpracy z Norweską Federacją Właścicieli Lasów) organizuje konferencję leśną, o nazwie „Skog og Tre” (Las i Drzewo). Konferencja ta przyciąga każdego roku około 350–400 uczestników z sektora leśnego.
3. W tym temacie interesująco przedstawia się też aktywność NTL dotycząca promocji drewna. Organizowane są m. in wydarzenia w Oslo, w trakcie których zwiedzający (najczęściej całe rodziny) mogą samodzielnie budować różne konstrukcje z drewna.
4. Norweskie Towarzystwo Leśne wraz z lokalnymi stowarzyszeniami leśników organizuje  od lat tzw. „leśne dni tematyczne” dla dzieci i dorosłych. Corocznie organizuje się 150-200 takich dni w różnych miejscowościach dla około 15 000 uczniów i 800 nauczycieli. Podczas tych wydarzeń kładzie się nacisk m. in. na funkcjonowanie zrównoważonego leśnictwa, operacje leśne, wykorzystanie drewna jako materiału budowlanego, bioenergię, wiązanie węgla i różnorodność biologiczną.
5. Ważnym aspektem praktycznej edukacji są też organizowane przez NTL wiosną każdego roku akcje sadzenia drzew, w których bierze udział bardzo dużo osób, najczęściej rodziców z dziećmi.
6. Norweski Instytut Kształcenia Leśnego w Biri, działający od 1958 roku, jest instytucją założoną i współfinansowaną przez 37 podmiotów zainteresowanych podnoszeniem kwalifikacji w zakresie leśnictwa, w tym przez NTL. Zatrudnia 24 osoby stacjonarnie w siedzibie głównej w Biri oraz około dwa razy tyle instruktorów na terenie całej Norwegii. Organizuje kursy praktyczne z zakresu gospodarki leśnej (sadzenie, pozyskanie, budowa dróg, postępowanie z tuszami upolowanych zwierząt itp.), przeznaczone głównie dla właścicieli lasów i wykonawców prac leśnych. W ubiegłym roku odbyło się około 500 różnych kursów, w których uczestniczyło ponad 6000 osób. Interesującym sprawą są kursy dla pracowników leśnych z zagranicy w ich językach ojczystych, w tym po polsku.
7. Ważną placówką, prowadzącą na szeroką skalę edukację przyrodniczo-leśną społeczeństwa, jest Muzeum Leśnictwa w Elverun. Jest ono jednym z najczęściej odwiedzanych muzeów w Norwegii (około 200 tys. osób w ciągu roku), z ekspozycją ukazującą historię leśnictwa, rybołówstwa  oraz łowiectwa. Uświadamia ona zwiedzającym ewolucję gospodarki leśnej i jej ogromne znaczenie w kulturze kraju.

1. Ważnym aspektem edukacji przyrodniczo-leśnej jest działalność wydawnicza Islandzkiego Towarzystwa Leśnego. Oprócz fachowych czasopismem poświęconych leśnictwu, ITL wydaje również liczne broszury, foldery czy plakaty, promujące wydarzenia związane z islandzką przyrodą i leśnictwem.
2. ITL prowadzi (w kilku językach) ciekawą stronę internetową, zawierającą m. in. informuje o wszystkich bieżących akcjach i wydarzeniach związanych z lasem i przyrodą. O najnowszych wydarzeniach Towarzystwo informuje również w mediach społecznościowych.
3. ITL organizuje (samodzielnie lub we współpracy z partnerami) liczne spotkania i konferencje m. in na temat znaczenia lasów dla zdrowia publicznego, czy też na temat lasów miejskich i  znaczenia lasów dla krajobrazu przyrodniczego. Mają one często charakter otwarty i cieszą się dużą popularnością.
4. W celu popularyzacji roli lasów, ITL organizuje lub firmuje m. in. takie projekty, jak: Las Przyjaźni (w którym celebryci z całego świata sadzą drzewa) czy Wolontariat (zarówno dla lokalnych mieszkańców, jak i gości z zagranicy, którym powierza się różnego rodzaju przedsięwzięcia, takie jak: zalesienia, pielęgnację upraw czy zakładanie obiektów rekreacyjnych - realizowane najczęściej  wraz z lokalnymi towarzystwami leśnymi).
5. Co roku ITL nominuje Drzewo Roku; nominacja ta (poparta odpowiednimi publikacjami) ma na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej na  pracę wykonywaną w całym kraju na rzecz lasów oraz wskazanie kulturowej wartości poszczególnych drzew.
6. Od wielu lat w okresie Świąt Bożego Narodzenia ITL organizuje też sprzedaż choinek, połączoną z piknikami rodzinnymi, dzięki czemu pozyskuje sympatyków leśnictwa oraz swojej działalności.

1. Ważnym aspektem działalności  edukacyjnej jest wydawanie przez NTL (oprócz fachowego miesięcznika Norweskie Leśnictwo): kwartalnego biuletynu Las i Środowisko,  jak też publikacji instruktażowych i okolicznościowych folderów o tematyce przyrodniczo-leśnej.
2. Interesująco przedstawia się też aktywność NTL dotycząca promocji drewna. Organizowane są między innymi wydarzenia, w trakcie których zwiedzający (najczęściej całe rodziny) mogą samodzielnie budować różne konstrukcje z drewna.
3. NTL wraz z lokalnymi stowarzyszeniami leśników organizuje  od lat tzw. „leśne dni tematyczne” dla dzieci i dorosłych. Corocznie organizuje się 150-200 takich dni w różnych miejscowościach dla około 15 000 uczniów i 800 nauczycieli. Podczas tych wydarzeń kładzie się nacisk m. in. na funkcjonowanie zrównoważonego leśnictwa, operacje leśne, wykorzystanie drewna jako materiału budowlanego, bioenergię, wiązanie węgla i różnorodność biologiczną.
4. Ważnym aspektem praktycznej edukacji są też organizowane przez NTL wiosną każdego roku akcje sadzenia drzew, w których bierze udział bardzo dużo osób, najczęściej rodziców z dziećmi.

1. Organizowanie na terenie całych Czech tzw.  ,,Wieczorów Leśnych”. W ubiegłym roku odbyły się one między innymi w siedzibie CTL w Pradze, w Hradec Kralove, Jabloncu n. Nissou, Hranicach i wielu innych miejscowościach. Na tych spotkaniach przekazywana jest społeczeństwu rzetelna wiedza na temat znaczenia lasów oraz ochrony przyrody i krajobrazu, a w tym kontekście także gospodarki leśnej.
2. Celom edukacji przyrodniczo-leśnej służą też różnego rodzaju wydawnictwa, firmowane przez CTL. Są to między innymi monografie  (w rodzaju: ,,Cesky a Moravsky Les”), kalendarze, foldery i notatniki oraz gry o charakterze edukacyjnym.
3. Wiosną każdego roku, na targach leśnych Silva Regina w Brnie, swoje stoisko ma też CTL, prezentując tam między innymi własne wydawnictwa oraz gry, zawierające treści o tematyce przyrodniczo-leśnej.
4. CTL publikuje od szeregu lat (we współpracy z zespołem ,,Troubaci”)  profesjonalnie zrobione muzyczne filmiki, które dowcipnie i „śpiewająco” promują ochronę przyrody oraz gospodarkę leśną. Należy przyznać, że jest to oryginalna i zapewne skuteczna forma edukacji przyrodniczo-leśnej.

1. Przy współudziale ATL powstał m. in. projekt: „Spotkanie lasu ze szkołą” („Wald trifft Schule”), którego efektem jest platforma internetowa (www.waldtrifftschule.at), poświęcona różnorodnej tematyce leśnej, adresowanej w głównej mierze młodzieży szkolnej. Ze względu na bardzo rozbudowaną ofertę tej aplikacji, wykorzystywana jest ona jednak coraz powszechniej przez dorosłych, zainteresowanych szeroko pojętą tematyką leśną.
2. ATL wraz z Austriackim Towarzystwem Właścicieli Leśnych (dla którego ATL jest organizacją patronacką) stworzyło projekt (częściowo dofinansowany z funduszy UE) polegający na produkcji oraz dystrybucji gier i zabaw technicznych, wykorzystywanych w edukacji leśnej. Ich głównymi odbiorcami są dzieci i młodzież, ale siłą rzeczy również rodzice i nauczyciele.
3. Na płaszczyźnie edukacji przyrodniczo-leśnej ATL współpracuje między innymi z Austriackim Instytutem Badawczym Leśnictwa (AIBL). Jednym z efektów tej współpracy jest stworzenie platformy internetowej poświęconej m.in. uodparnianiu ekosystemów leśnych na globalne zmiany klimatyczne (www.klimafitterwald.at).
4. Bardzo atrakcyjnym projektem (w kontekście edukacji leśnej społeczeństwa) jest stworzenie przez AIBL (we współpracy z ATL) cyklu filmów edukacyjnych dla dorosłych pod nazwą: „Günther odziedziczył las” („Günther hat einen Wald geerbt”), dostępnych m.in. w aplikacji YouTube. W poszczególnych, zwięzłych i dowcipnych odcinkach, przybliżane są różne aspekty gospodarki leśnej. Skierowane są one głównie do prywatnych (nieprofesjonalnych) właścicieli leśnych, ale są na tyle atrakcyjne, że wykorzystuje się je też z powodzeniem do prowadzenia edukacji przyrodniczo-leśnej innych grup społecznych.
5. Kolejną organizacją współpracującą z ATL, która za jeden ze swoich celów stawia sobie prowadzenie działań edukacyjnych, jest ProHolz Austria. Prowadzi ona m.in. kampanie promocyjno-edukacyjne, dotyczące zastosowania drewna. Są to zarówno kampanie bilbordowe, wskazujące na wszechstronność zastosowania drewna, z podkreśleniem odnawialności tego surowca oraz wpływu jego użytkowania na klimat, jak również akcje promujące budownictwo drewniane i podnoszące świadomość społeczną w tym zakresie.
6. Istotnym i ciekawym rozwiązaniem dotyczącym edukacji przyrodniczo-leśnej w Austrii jest funkcjonowanie  Austriackiego Stowarzyszenia Pedagogów Leśnych. W Austrii kształci się mianowicie pedagogów leśnych, których kompetencje potwierdzają egzaminy państwowe. Po zdanym egzaminie uzyskują oni certyfikat, odnawiany co pięć lat. Pedagodzy leśni wspomagają nauczanie z zakresu szeroko pojętych nauk leśnych, na różnych poziomach kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych, m. in. w tzw. szkołach leśnych, wspomaganych m. in. przez ATL.

1. PTL mógłby bardziej aktywnie włączyć się w proces edukacji przyrodniczo-leśnej dorosłych, wykorzystując m. in. zaobserwowane u wizytowanych europejskich towarzystw leśnych, interesujące formy działalności w tym zakresie. Oto przykłady:

• Aktywna, ożywiona strona internetowa Towarzystwa, zawierająca m. in. ciekawie podane treści o charakterze edukacyjnym.
• Szersze udostępnianie społeczeństwu (np. online) organizowanych przez Towarzystwo konferencji i seminariów o wydźwięku edukacyjnym.
• Zakładanie „lasów pamięci”, związanych z ważnymi dla leśnictwa i kraju postaciami oraz wydarzeniami historycznymi.
• Nominowanie (np. podczas dorocznych zjazdów) poszczególnych gatunków drzew jako „drzew roku”, wraz z wydaniem odpowiedniego folderu, przybliżającego ich przyrodnicze, gospodarcze i kulturowe znaczenie.
• Organizowanie świątecznych stoisk edukacyjnych, połączonych z rodzinnymi piknikami oraz sprzedażą choinek i oryginalnych „leśnych” ozdób.
• Organizowanie „leśnych wieczorów” na terenie całego kraju, podczas których przekazywana jest społeczeństwu rzetelna wiedza na temat znaczenia lasów, gospodarki leśnej oraz ochrony przyrody i krajobrazu.
• Organizowanie w różnych miejscowościach na terenie całego kraju (wraz z innymi stowarzyszeniami oraz lokalnymi samorządami) tzw. „leśnych dni tematycznych” dla dzieci i dorosłych, podczas których kładzie się nacisk na ważne zagadnienia z zakresu zrównoważonego, wielofunkcyjnego leśnictwa oraz ochrony środowiska i bioróżnorodności.
• Włączanie się do promocji drewna. Mogą to być zarówno kampanie bilbordowe, wskazujące na wszechstronność zastosowania drewna, z podkreśleniem odnawialności tego surowca oraz korzystnego wpływu jego użytkowania na klimat, jak również akcje promujące budownictwo drewniane i podnoszące świadomość społeczną w zakresie użytkowania drewna.
• Opracowywanie i rozpowszechnianie różnych gier i zabaw, mających na celu edukację przyrodniczo-leśną.
• Inspirowanie i współtworzenie filmów z zakresu edukacji przyrodniczo-leśnej dorosłych.
• Zapraszanie muzyków, plastyków, aktorów i innych zdolnych osób do przygotowywania profesjonalnie zrobionych krótkich filmów (wideoklipów), które w ciekawy i dowcipny sposób promowałyby wielofunkcyjną gospodarkę leśną i ochronę przyrody.

2. Należy zauważyć, że powyżej sugerowana aktywność  mogłaby być jednocześnie dobrze wykorzystana do promocji nie tylko przyrody i leśnictwa jako takiego, ale też samego Towarzystwa,  dzięki czemu poszerzyłyby się zapewne możliwości pozyskiwania środków na jego statutową działalność.
3. PTL mógłby podejmować w tej dziedzinie zarówno samodzielne działania, jak też współpracować i dzielić się inspirującymi pomysłami z innymi organizacjami i instytucjami (także zagranicznymi), zaangażowanymi w edukację przyrodniczo-leśną.
4. W celu sprawniejszego prowadzenia i koordynowania przez PTL działalności w dziedzinie edukacji przyrodniczo-leśnej, warto byłoby rozważyć powołanie Komisji ds. Edukacji Przyrodniczo-Leśnej lub przynajmniej sekcji ds. Edukacji Przyrodniczo-Leśnej przy Komisji Komunikacji Społecznej PTL.

Umowę finansową dotyczącą realizacji projektu w dniu 22.10.2020 roku podpisali: Andrzej Wyczawski (Zastępca Dyrektora Generalnego Fundacji Rozwoju Sytemu Edukacji) oraz  dr inż. Janusz Dawidziuk (Przewodniczący ZG PTL) i dr inż. Wojciech Gil (Sekretarz ZG PTL). Na realizację projektu mamy dwa najbliższe lata.

Przewidziane są kilkudniowe wizyty naszych delegacji w pięciu krajach. Wstępne terminy wyjazdów będziemy musieli jeszcze negocjować z partnerami zagranicznymi i dostosowywać je do warunków panujących zarówno w naszym kraju, jak i w krajach partnerskich.

Naszymi partnerami są następujące Towarzystwa: Czeskie Towarzystwo Leśne, Norweskie Towarzystwo Leśne, Towarzystwo Leśne Islandii, Austriackie Towarzystwo Leśne oraz Litewskie Towarzystwo Leśne.

Liderami delegacji wyjeżdżających do krajów uczestniczących w naszym projekcie zgodzili się zostać: Wiesław Chmielewski (Czechy), Marek Ksepko (Litwa), Artur Delegacz (Norwegia), Rafał Cieślak (Islandia) i Mikołaj Ziemblicki (Austria). Byliby oni odpowiedzialni za współorganizację i podsumowanie poszczególnych wyjazdów, przy wsparciu koordynatorów projektu: Rafała Cieślaka i Jerzego Modrzyńskiego, pozostających w kontakcie z sygnatariuszami umowy dotyczącej realizacji projektu. Przewidziane są merytoryczne szkolenia, zarówno dla koordynatorów projektu, jak i liderów delegacji.

W najbliższym czasie przeprowadzona zostanie rekrutacja uczestników wyjazdów. Powinny w nich wziąć udział osoby zaangażowane w organizację działalności PTL, zwłaszcza w zakresie edukacji przyrodniczo-leśnej dorosłych. Oddzielny komunikat w tej sprawie zostanie zamieszczony na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Leśnego.