Tezy z debaty "Diagnoza sytuacji w leśnictwie i potencjalnych kierunków zmian"
Opublikowano: 28.12.2023

W dniach 28-29 sierpnia 2023 r. w Kórniku, Polskie Towarzystwo Leśne zorganizowało debatę na temat "Diagnoza sytuacji w leśnictwie i potencjalnych kierunków zmian". W wyniku dyskusji, do której zaproszono 20 osób reprezentujących różne grupy interesariuszy leśników, drzewiarzy i członków organizacji ekologicznych, powstał dokument prezentujący różnorodne opinie na temat kierunków zmian w polskim leśnictwie. Tekst ten został poddany dalszym konsultacjom w Zarządzie Głównym, oddziałach i komisjach Polskiego Towarzystwa Leśnego

W ich wyniku, sumując tezy wszystkich uczestników debaty, Komisja Polityki Leśnej PTL opracowała Tezy z debaty na temat Diagnoza sytuacji w leśnictwie i potencjalnych kierunków zmian opracowane w wyniku aktualnie toczących się dyskusji organizowanych przez Polskie Towarzystwo Leśne, które zamieszczamy poniżej.

Polskie Towarzystwo Leśne od początku swojego istnienia, za podstawowy cel swojej działalności wyznaczyło sobie dobro polskiego leśnictwa i polskich lasów (Pro Bono Silvae). Uważamy że czynny udział w dyskusji nad przyszłym kształtem modelu gospodarki leśnej w Polsce jest naszym obowiązkiem, zarówno w postaci wkładu merytorycznego do tej dyskusji naszych członków, fachowców - leśników, jak i w formie organizowania debat, w których mają możliwość wyrażenia swoich poglądów przedstawiciele różnych grup społecznych zainteresowanych lasami.

Tezy z debaty można również pobrać TUTAJ.


  1. Dotychczasowy dorobek nauki i praktyki leśnej, a także polska struktura własnościowa Lasów Państwowych upoważniają do stwierdzenia, że realizowany od ponad 30 lat model leśnictwa wielofunkcyjnego jest optymalną formą aktywnej ochrony różnorodności biologicznej, zaspokajania potrzeb gospodarczych i społecznych oraz gwarantem realizacji ambitnej koncepcji Europejskiego Zielonego Ładu. Z uwagi na zmieniające się warunki klimatyczne, model ten powinien być doskonalony, a wprowadzane modyfikacje powinny uwzględniać najnowsze osiągnięcia nauki i doświadczenie praktyki leśnej oraz głos społeczeństwa obywatelskiego.
 
  1. Społeczna własność Lasów Państwowych w Polsce powinna zostać na trwałe wpisana do Konstytucji RP, co ostatecznie zapewni im ochronę przed potencjalnymi zmianami właścicielskimi i grami politycznymi.
 
  1. Istnieje potrzeba podjęcia prac nad nową ustawą o lasach, która w momencie jej uchwalenia w 1991 roku była nowatorskim aktem prawnym, zmieniającym filozofię i dotychczasowe cele leśnictwa. Ustawa ta wymaga obecnie zmian i dostosowania do aktualnego postrzegania przyrodniczych, społecznych i gospodarczych funkcji lasu, a także skutków aktualnych i prognozowanych zmian klimatycznych.
 
  1. Konieczne jest opracowanie nowej Polityki Leśnej Państwa, odpowiadającej na aktualne uwarunkowania i wyzwania, a w następnej kolejności powrót do realizacji Narodowego Programu Leśnego definiującego ogólne kierunki zarządzania lasami.
 
  1. W celu ustabilizowania i uspołecznienia procesu zarządzania Lasami Państwowymi proponuje się utworzenie Rady Lasów Państwowych, której to powołanie powinna uwzględniać nowa ustawa o lasach. Do kompetencji tej Rady, pełniącej funkcje nadzorcze nad LP, złożonej z interesariuszy powoływanych w sposób rotacyjny, zapewniający polityczną niezależność, należeć powinny: wyłanianie kandydatury dyrektora generalnego LP, określanie bieżącej polityki LP, przyjmowanie planów finansowo-gospodarczych oraz udzielanie corocznego absolutorium dyrektorowi generalnemu.
 
  1. Nowelizacja zasad i instrukcji regulujących gospodarkę leśną powinna odpowiadać na współczesne wyzwania i potrzeby ochrony przyrody z racjonalnym, uzasadnionym społecznie i gospodarczo, użytkowaniem lasu. Dokumenty te powinny być poddane konsultacji w formie wynikającej z zapisów nowej ustawy o lasach.
 
  1. W celu uspołecznienia procesów decyzyjnych związanych z leśnictwem i ochroną przyrody w lasach publicznych należy utworzyć Radę Dialogu Społecznego ds. leśnictwa przy właściwym ministrze, która stanowiłaby szerokie forum dyskusji.
 
  1. Niezbędne jest sprofesjonalizowanie i zintensyfikowanie udziału przedstawicieli reprezentujących interesy Polski i polskiej przyrody, także w zakresie leśnictwa, w organach Unii Europejskiej oraz w innych organizacjach międzynarodowych. Niedostateczne i nieskoordynowane uczestnictwo polskich przedstawicieli w tych organach w trakcie tworzenia strategii ochrony i użytkowania zasobów przyrody, w tym lasów, powoduje nieuwzględnienie w tych dokumentach polskich uwarunkowań dających szanse na bardziej skuteczne osiąganie celów tych regulacji.
 
  1. Istnieje potrzeba utworzenia nowych obszarów chronionych oraz ewentualnego powiększenia już istniejących, z uwzględnieniem przesłanek przyrodniczych, gospodarczych, naukowych i społecznych. Tworzenie lub powiększanie istniejących obszarów chronionych powinno wynikać z Polityki Ekologicznej Państwa. Lasy Państwowe powinny aktywnie uczestniczyć w procesie tworzenia tych obszarów.
 
  1. Należy doskonalić mechanizmy stymulujące racjonalne gospodarowanie lasami niepaństwowymi, a ich ewentualne włączenie do systemu ochrony przyrody powinno wiązać się z rekompensatami za utracone korzyści. Polityka Leśna Państwa i Narodowy Program Leśny muszą dotyczyć lasów wszystkich form własności.
 
  1. Istnieje potrzeba opracowania nowej polityki naukowej i kierunków badań w zakresie nauk leśnych, w szczególności tych związanych z wpływem obecnych i przewidywanych zmian klimatycznych na ekosystemy leśne. Badania te powinna mieć trwałe finansowanie zarówno z budżetu Państwa jak i ze środków Lasów Państwowych.
 
  1. Różnicowanie funkcji lasu powinno odbywać się na kilku szczeblach planowania począwszy od określenia leśnych obszarów funkcjonalnych o zróżnicowanych funkcjach dominujących. Planowanie to powinno poprzedzać opracowywanie planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa.
 
  1. Podstawowym dokumentem prowadzenia gospodarki leśnej przez nadleśnictwa powinien nadal być 10-letni plan urządzenia lasu, uwzględniający tempo zmieniających się warunków środowiskowych, coraz lepsze rozpoznanie bogactwa przyrodniczego i rosnące oczekiwania społeczne co do funkcji rekreacyjnych i turystycznych, a także możliwości produkcyjne lasów.
 
  1. Plan urządzenia lasu winien podlegać formalnym konsultacjom,  także w ramach tzw. dialogu społecznego, z wykorzystaniem Zespołu Lokalnej Współpracy powoływanego na czas jego tworzenia. Tak uzgodniony PUL, po zatwierdzeniu przez ministra, powinien stanowić trwały i niekwestionowany już fundament działalności nadleśnictwa w całym okresie jego obowiązywania.
 
  1. Lasy Państwowe, gospodarujące majątkiem Skarbu Państwa, czyli całego Narodu, musi cechować transparentność i przejrzystość w działaniu, w szczególności w zakresie finansów, wielkości pozyskania, sprzedaży drewna i polityki cenowej oraz zasad kontraktowania usług leśnych.
 
  1. Dotychczasowy brak skodyfikowanej polityki personalnej w Lasach Państwowych umożliwia podejmowanie decyzji kadrowych, nieopartych na kompetencjach, wykształceniu i doświadczeniu zawodowym, a jedynie na podstawie przynależności partyjnej lub związkowej. Powoduje to utratę zaufania społeczeństwa do Lasów Państwowych i leśników oraz wpływa demoralizująco na pracowników.
 
  1. Należy zrewidować decyzje kadrowe podjęte w szczególności na przestrzeni ośmiu ostatnich lat i poddać ocenie kompetencje kadry kierowniczej w LP powołanej w oparciu o partyjne lub związkowe rekomendacje, a następnie opracować i wdrożyć nową politykę personalną, uwzględniającą w szczególności: ścieżki awansów (rozwoju), zasady naboru pracowników, kryteria awansowania i odwoływania, nadawania i obniżania stopni zawodowych, zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych, nowoczesne systemy wynagradzania oraz oceny pracowników.
 
  1. Należy przywrócić, zgodnie z obowiązującą ustawą o lasach, kompetencje poszczególnym szczeblom zarządzania, a zwłaszcza nadleśniczym.
 
  1. Edukacja pracowników LP w zakresie komunikacji społecznej i relacji z podmiotami zewnętrznymi powinna być procesem ciągłym.
 
  1. W celu odbudowy zaufania do instytucji Lasy Państwowe oraz samych leśników należy wypracować i wdrożyć nową, profesjonalną politykę informacyjną, opartą w głównej mierze na zasadzie transparentności działań.
 
  1. Konieczne są kompleksowe działania informacyjno-edukacyjne dotyczące zasad prowadzenia wielofunkcyjnej, zrównoważonej gospodarki leśnej oraz wykorzystywania i promocji drewna jako ważnego elementu realizacji koncepcji Europejskiego Zielonego Ładu.
 
  1. Pilną potrzebą jest określenie stabilnych i trwałych zasad współpracy Lasów Państwowych z sektorem drzewnym oraz sektorem usług leśnych.
 
  1. Należy powrócić do katalogu celów i przestrzegania transparentności przepływów środków finansowych w Lasach Państwowych.
 
  1. Zwracamy uwagę na niedocenianą i pomijaną rolę zadrzewień w kształtowaniu krajobrazu i środowiska. Lasy Państwowe wraz z samorządami winny być inicjatorem tych działań i czynnie uczestniczyć w tym procesie.
 
  1. Istnieje potrzeba rozliczenia realizacji „Wizji działań na rzecz rozwoju Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe”.
 
Zebrano i opracowano w Komisji Polityki Leśnej ZG PTL
Przewodniczący Komisji dr inż. Kazimierz Szabla



Spotkanie dyskusyjne "Diagnoza sytuacji w leśnictwie i potencjalnych kierunków zmian "
Opublikowano: 28.12.2023

Z inicjatywy Oddziału Wielkopolskiego Polskiego Towarzystwa Leśnego w dniach 28-29 sierpnia 2023 r. w Kórniku odbyło się spotkanie dyskusyjne poświęcone wymianie opinii nt.: "Diagnoza sytuacji w leśnictwie i potencjalnych kierunków zmian".

W wyniku dyskusji uczestnicy sformułowali wnioski przedstawione poniżej. Wnioski ze spotkania można pobrać również TUTAJ.


W spotkaniu udział wzięli: 

  1. dr inż. Janusz Dawidziuk - przewodniczący Zarządu Głównego PTL, dyrektor Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej 
  2. mgr inż. Jerzy Flisykowski -  przewodniczący Oddziału Wielkopolskiego PTL
  3. dr inż. Wojciech Gil -  sekretarz Zarządu Głównego PTL
  4. mgr inż. Grzegorz Godlewski - emerytowany nadleśniczy
  5. prof. dr hab. Dariusz J. Gwiazdowicz - profesor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
  6. dr inż. Jędrzej Kasprzak - Stowarzyszenie Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce
  7. dr inż. Antoni Kostka - Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze
  8. dr inż. Kazimierz Szabla - emerytowany dyrektor regionalny Lasów Państwowych, przewodniczący Komisji Polityki Leśnej ZG PTL
  9. dr Andrzej Talarczyk - dyrektor ds. badań i rozwoju Taxus IT, ekspert Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ 
  10. dr inż. Janusz Zaleski -  b. wiceminister środowiska, b. zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych

 
Wnioski dotyczące polityki leśnej

  1. Uważamy, że wielofunkcyjne leśnictwo, uwzględniające potrzeby społeczne, przyrodnicze, gospodarcze, nie utraciło racji bytu i powinno ulegać modyfikacji w oparciu o doświadczenia nauki i praktyki leśnej, z uwzględnieniem głosu społeczeństwa i opinii ekspertów.
  2. Głównym zadaniem dzisiaj jest sformułowanie - w wyniku szerokiej dyskusji angażującej wszystkich interesariuszy - społecznego kontraktu dla lasów na szczeblu krajowym, określającego główne zasady i priorytety w zarządzaniu lasami.
  3. Konieczne jest opracowanie i nowej polityki leśnej państwa, odpowiadającej na aktualne uwarunkowania i wyzwania, a w następnej kolejności narodowego programu leśnego definiującego ogólne kierunki zarządzania lasami.
  4. Należy powołać Radę Dialogu Społecznego ds. Lasów (np. przy Ministrze Klimatu i Środowiska lub przy sejmie), która stanowiłaby forum dyskusji społecznej w sprawach dotyczących lasów.
  5. Różnicowanie funkcji lasu powinno odbywać się na kilku szczeblach planowania począwszy od określenia leśnych obszarów funkcjonalnych o zróżnicowanych funkcjach dominujących.
  6. Uważamy, że istnieje potrzeba tworzenia nowych obszarów chronionych, na terenach cennych przyrodniczo, z uwzględnieniem przesłanek naukowych i społecznych. Wielkość i proces poszerzania obszarów chronionych na terenie lasów państwowych powinien wynikać z kontraktu społecznego zawartego na poziomie centralnym i lokalnym.  
  7. Sposób i poziom użytkowania lasów publicznych powinien wynikać z kontraktu społecznego. 
  8. Należy niezwłocznie przygotować wariantowe scenariusze przewidujące potencjalne konsekwencje dla polskich lasów wdrożenia prawodawstwa i polityki UE w obszarze ochrony bioróżnorodności i klimatu. Scenariusze te należy pogłębić o analizy skutków przyrodniczych, gospodarczych i społecznych.  Niezbędne jest sprofesjonalizowanie i zintensyfikowanie udziału przedstawicieli reprezentujących interesy Polski w zakresie leśnictwa w ciałach Unii Europejskiej i organizacjach międzynarodowych.
  9. Należy promować kaskadowe wykorzystanie drewna i przeciwdziałać spalaniu pełnowartościowego surowca.
  10. Należy doskonalić mechanizmy stymulujące racjonalne gospodarowanie lasami niepaństwowymi. Polityka leśna państwa i narodowy program leśny powinny dotyczyć lasów wszystkich form własności. 
  11. Należy opracować prawnofinansowe mechanizmy zarządzania obszarami i gatunkami chronionymi na obszarze LP .  


 Wnioski dotyczące funkcjonowania Lasów Państwowych

  1. Należy prawnie odpolitycznić politykę kadrową w Lasach Państwowych i wprowadzić również na prawnych zasadach profesjonalne ścieżki awansów kadrowych.  
  2. Należy rozszerzyć centralny poziom decyzyjny o organ administracyjno-społeczny, Radę Lasów Państwowych, która będzie pełniła funkcje nadzorcze nad LP, złożoną z interesariuszy, powoływaną w sposób rotacyjny, zapewniający polityczną niezależność, obdarzoną, między innym, kompetencjami: powoływania dyrektora generalnego LP, określania bieżącej polityki LP, przyjmowania planów finansowo-gospodarczych, udzielania corocznego absolutorium dyrektorowi generalnemu, określania jaka część zysku PGL LP powinna być przeznaczone na cele ochrony przyrody. 
  3. Należy zdecentralizować decyzje na poziom wykonawczy, przywrócić kompetencje poszczególnym szczeblom zarządzania – a zwłaszcza nadleśniczym – zgodnie z ustawą o lasach. 
  4. Należy jasno zapisać w prawie zamknięty katalog celów i transparentność przepływu środków finansowych w Lasach Państwowych.  
  5. Pilną potrzebą jest wypracowanie stabilnych długookresowych zasad współpracy LP z sektorem leśno-drzewnym i sektorem usług leśnych.  
  6. Należy wprowadzić profesjonalny system prowadzenia konsultacji społecznych na poziomie PUL. 
  7. Należy wypracować i wdrożyć profesjonalne zasady polityki informacyjnej, opartej na transparentności działań, kierunków zmian i odbudowy zaufania do instytucji LP i leśników.  
  8. Funkcjonowanie LP wymaga dalszej optymalizacji wydajności, rozwoju technologicznego i automatyzacji działania. Stworzyłoby to możliwości wzrostu cen usług leśnych, obniżek cen drewna.  
  9. Lasy Państwowe, gospodarujące majątkiem Narodu, cechować winna transparentność i przejrzystość w działaniu, w szczególności w zakresie finansów, wielkości pozyskania, sprzedaży drewna i polityki cenowej, oraz kontraktowania usług leśnych.
  10. Edukacja pracowników LP w zakresie komunikacji społecznej, relacji z zewnętrznymi podmiotami i obywatelami winna być procesem ciągłym.
  11. Konieczne są kompleksowe działania informacyjno-edukacyjne dotyczące zasad prowadzenia zrównoważonej gospodarki leśnej oraz wykorzystywania i promocji drewna jako odnawialnego ekologicznego surowca. 



Rocznik statystyczny - leśnictwo 2023
Opublikowano: 12.12.2023

Publikacja Głównego Urzędu Statystycznego zawiera kompleksowe informacje o leśnictwie w 2022 r. prezentowane na tle lat poprzednich. Ujęto w niej szeroki zakres danych dotyczących charakterystyki stanu zasobów leśnych, zachodzących w nich zmian, zagospodarowania i gospodarczego wykorzystania lasu, zagrożeń i ochrony środowiska leśnego, łowiectwa oraz działalności gospodarczej prowadzonej w sektorze leśno-drzewnym. Ponadto, w oparciu o źródła międzynarodowe, zaprezentowano problematykę dotyczącą leśnictwa w Polsce w relacji do krajów członkowskich Unii Europejskiej i wybranych państw świata.

Rocznik zawierający dane do końca 2022 roku opublikowano 30.11.2023

POBIERZ ROCZNIK STATYSTYCZNY- LEŚNICTWO 2023



zmarł prof. dr hab. Andrzej Klocek
Opublikowano: 31.10.2023

Z głębokim smutkiem zawiadamiamy, że w dniu 24 października 2023 odszedł w wieku 87 lat  Pan prof. dr hab. Andrzej Klocek, wieloletni Dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Leśnego i laureat zaszczytnego medalu PTL – Pro Bono Silvae. Sylwetkę Profesora przybliża artykuł wspomnieniowy, który ukazał się na łamach Leśnych Prac Badawczych.

Zapraszamy do przeczytania wspomnień o śp. Profesorze Andrzeju Klocku, które ukazały się na łamach Leśnych Prac Badawczych.



Panel dyskusyjny z tegorocznej sesji naukowej już na naszym kanale Youtube
Opublikowano: 16.10.2023

Serdecznie zapraszamy do obejrzenia panelu dyskusyjnego, który był częścią sesji naukowej "Wielofunkcyjna gospodarka leśna dla realizacji współczesnych potrzeb ochrony środowiska i oczekiwań społecznych". Wydarzenie to odbyło się w dniu 07 września 2023 w Wałbrzychu z okazji 122 Zjazdu Delegatów Polskiego Towarzystwa Leśnego.

KLIKNIJ I OGLĄDAJ